روزنامههای امروز صبح تهران در تیترهای اصلی خود از تحریمها نوشتهاند و سخنان دولتمردان را نقل کردهاند که فشارهای خارجی را بیتاثیر اعلام کردهاند. اما همین روزنامهها در مقالاتی به دولتمردان توصیه کردهاند به فشار سختی که از دیدگاه معیشتی به مردم وارد میآیند متوجه باشند و خود را برای مذاکره و تفاهمهایی با غرب آماده کنند.
ادعاهای معاون اول رئیسجمهور در مورد مسائل اقتصادی و انکار آن ادعاها توسط کارشناسان از جمله دیگر مطالب امروز روزنامههاست که در عین حال درباره آینده سوریه بسیار نوشتهاند.
فقر سیاه در حاشیه پایتخت
تصویر مردمسالاری از فقر در حاشیه پایتخت
مذاکرات هستهای، طنابی که پاره نمیشود
هرمیداس باوند در نوشته است که در حالی مذاکرات نمایندگان ایران و گروه ۱+۵ در سطح کارشناسی در استانبول ترکیه برگزار شد که چشمانداز مشخصی از وضعیت آینده این مذاکرات وجود ندارد. ایران و گروه ۱+۵ در ماههای گذشته، پس از ماهها توقف مذاکرات، گفتوگوها را از سر گرفتند. در سه دور در استانبول، بغداد و مسکو به مذاکره پرداختند، ولی این مذاکرات دستاورد چندانی نداشت و در نهایت دو طرف توافق کردند که برای کاهش سوء تفاهمها و مشخص شدن نگاه دو طرف به مسائل فنی نشست کارشناسی برگزار شود.
به نوشته این مقاله، ایران معتقد است که در صورت انجام خواست غربیها باید تحریمها به طور کلی تعلیق شود، ولی گویا غرب از این مسئله سر باز میزند و فقط حاضر است در مقابل این قدمهای ایران به کاهش برخی محدودیتها در مورد ارسال قطعات هواپیماهای مسافربری به ایران و همچنین ارائه خدمات فنی به برنامه هستهای جمهوری اسلامیاقدام کند. لذا برای دستیابی به تفاهم، هر دو طرف باید خواستههای خود را تعدیل کنند. در این راستا طرح گام به گام روسیه میتواند مبنا و دستور کار قرار گیرد.
این استاد دانشگاه تاکید کرده است که در حال حاضر اگرچه برخی در ایران مخالف مذاکره با غرب هستند، ولی افرادی در دولت ایران با توجه به وضعیت تحریمها و اوضاع اقتصادی بیش از گذشته با دستیابی به توافق در مورد پرونده هستهای موافق هستند، به هر حال مشکلات معیشتی مردم میتواند فشارهایی را به مسئولان دولت وارد کند. مردم نیز با توجه به مشکلات اقتصادی خود از یافتن راه حل و تفاهمی بر سر این مسئله استقبال میکنند. بنابراین به نظر میرسد که تا حدودی در نگرش دولت این آمادگی نسبی پدیدار شده است که توافقی صورت بگیرد .
هادی وکیلی در سرمقاله نوشته است که تنش میان ایران و غرب بر سر پرونده هستهای به اوج خود رسیده و دامنه این تنشها، بیم و هراس یک جنگ تمامعیار را برای کارشناسان به همراه آورده است. غرب آخرین حربههای غیرنظامی خود -تحریم نفت و بانک مرکزی- را به مرحله اجرا گذاشته است و در نقطه مقابل، اما ایران در تلاش است که بازی را به هم بزند و از قمار "رقیبساخته" خارج شود. بنابراین شاهد تکاپو و تحرک بسیار زیادی در این طرف ماجرا میباشیم.
ابتکار در انتهای مقاله خود اضافه کرده است که به هر حال رویارویی غرب و ایران همچون طنابی است که در نتیجه فشار دوطرف به نازکی مو رسیده، اما هنوز پاره نشده است و البته دو طرف به همراه تمام دنیا، دلنگران و هراسناک پاره شدن آن میباشند. در این شرایط نیز هیچکدام حاضر نیستند که سر طناب را رها کنند و درعین حال به خاطر بیم از پاره شدن، طرفین از فشار نهایی پرهیز دارند.
ذوقزدگی در دیپلماسی
در سرمقاله خود نوشته است: گویی همین دیروز بود که پیام تبریک بالاترین مقام اجرایی ایران اسلامی به حامد کرزای برای پیروزی در انتخابات جنجالی ۸۸ افغانستان خبرساز شد. کابل تنها در روزهایی که نیازمند دست گرم ایرانیها بود، لب به انتقادات آتشین گشوده است و از چند کلمه هرگز فراتر نرفته است. در میان سریال غشهای گاه و بیگاه مقامات آمریکایی و افغان در آغوش یکدیگر، جریانات مشکوک ضدایرانی با رویکرد ناسیونالیستی هر روز پررنگتر میشود.
به نظر نویسنده این مقاله، ذوقزدگی دیپلماتیک تهران به پرونده افغانستان محدود نمیشود. ذوقزدگی تهران برای پیروزی محمد مرسی و اخوانالمسلمین در مصر را میتوان به عنوان یک نمونه پیش کشید. البته که باید به نظر و رأی مردم سرزمین فراعنه احترام گذاشت، اما نقل و نبات پاشیدن برای یک اخوانی تمامعیار بدون در نظر گرفتن احتمال چرخش مواضع این حزب، میتواند تبعات ناخوشایندی بر افکار عمومی بگذارد. بیتفاوتی مقامات دیپلماتیک تهران در مقابل اظهارات تند ضدسوری محمد مرسی هم جای تامل دارد. آیا حمله لفظی محمد مرسی به رئیسجمهور سوریه در اجلاس قاهره را نمیتوان در راستای سیاستهای خصمانه ریاض تلقی کرد؟
و آخرین نکته سرمقاله مردمسالاری، برخورد مقامات دولت برزیل با رئیسجمهوری ایران در جریان سفر او به اجلاس ریو+۲۰ است که نشان داد سیاست کشورهای آمریکای لاتین تا چه حد متزلزل و ناپایدار است. سفرهای سریالی مقامات دولتی ایران به کشورهای این حوزه و دلخوشی به ژستهای پوپولیستی رایج در این کشورها هم ممکن است به سرمایههای ملی ما ضرر وارد کند.
مقایسه نادرست مراتب اقتصادی
دکتر مهدی تقوی در سرمقاله نوشته است که روز گذشته مسوولان اقتصادی در همایش گزارش جهانی سرمایهگذاری خارجی، گزارشی از جذب سرمایهگذاری خارجی در ایران ارائه کردند که از چند لحاظ دارای ابهاماتی بود؛ کسب رتبه سوم در جذب سرمایهگذاری خارجی در خاورمیانه توسط ایران یکی از مواردی بود که در این همایش مطرح شد، اما به دست آوردن رتبه سوم در خاورمیانه اصلا مهم نیست چرا که کشورهای خاورمیانه مانند کویت، عربستان و... کشورهای سرمایهپذیر نیستند و بیشتر در کشورهای دیگر سرمایهگذاری میکنند، بنابراین رتبه سوم بین چنین کشورهایی کار سختی نیست که بتوان به آن افتخار کرد.
این نویسنده اقتصاددان یادآور شده است که جذب ۴.۱ میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی در سال ۹۰ در مقیاس جهانی دارای اهمیت چندانی نیست و میانگین رشد کشورمان باز هم از دنیا عقب است. ۴.۱ میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی رقم بسیار ناچیزی است، اما نکته قابل تامل این است که چه جذابیتهایی برای جذب سرمایهگذاری خارجی در ایران وجود دارد در حالی که بسیاری از سرمایهگذاران ایرانی حاضر به سرمایهگذاری در ایران نمیشوند .
سرمقاله جهان صنعت تاکید کرده است: نکته جالب دیگری که دیروز توسط معاون اول رئیسجمهور مطرح شد، وابستگی اقتصاد ایران به نفت است که به گفته ایشان تنها ۱۰ درصد از اقتصاد کشورمان به نفت وابسته است، اما به عقیده من کارشناس، وابستگی اقتصاد ایران به نفت سالهای سال است که بسیار بیشتر از ۱۰ درصد است و یکی از مشکلاتی که هر ساله دولت در بودجهریزی سالانه دارد، وابستگی شدید بودجه به نفت است و براساس آمارها بیشتر هزینههای دولت از درآمدهای نفتی تامین میشود.
محمدحسین روانبخش در مردمسالاری از قول معاون اول رئیسجمهور نقل کرده است: "امروز آنها بدترین تحریمها را انجام میدهند، ولی ما مصمم هستیم نگذاریم مردم به زحمت بیفتند!" و به دنبال آن نوشته است: احتمالا این برادر فکر میکند که گرانیهای بیسابقه اخیر، نابسامانیهای اقتصادی، ناکارآمدی سیاستهای کنترلی دولت و اخبار ناخوشایند اختلاسهای کلان برای مردم نه تنها زحمتی نداشته، بلکه رحمت بوده است و فقط زحمت برای مردم زمانی فراهم میآید که دشمن زحمتی درست کند و در آن صورت باید مصمم شد!
به نوشته طنزنویس مردمسالاری تازه این حرف در حالی بیان میشود که بسیاری از مسئولان در ماههای اخیر عنوان کردهاند که تحریمها هیچ تاثیری نداشته و نخواهد داشت! به عبارت دیگر احتیاجی به مصمم بودن دولت در این زمینه نیست، چون زحمتی در این زمینه فراهم نمیشود!
در پایان این مقاله طنز آمده است: با این تفاصیل، این برادران اگر خیلی راست میگویند مصمم شوند رحمتهایی که در این چند ساله برای مردم درست کردهاند را رفع و رجوع کنند! به هر حال پاک کردن آثاری که خود آدم به جا گذاشته، هم مطبوعتر است و هم لازمتر ... ولی دولت انگار در این زمینه قادر به تصمیم نیست!
کارتون احسان گنجی، شرق
۷۲ درصد پروژهها ناتمام
نادیا صمدی در گزارشی در نوشته است: اجرای پروژههای عمرانی و تحویل ندادن به موقع آنها مشکل جدیدی در اقتصاد ایران نیست. طبق گزارشی از مرکز پژوهشهای مجلس در مورد دهه اخیر ۷۲ درصد طرحها خاتمه نیافتهاند و هزینهای معادل ۶۰ هزار میلیارد تومان مازاد بر پیشبینی قوانین بودجه بر اقتصاد کشور تحمیل شده و از سوی دیگر بیش از ۱۹ میلیارد دلار پروژه نیمهتمام در سطح ملی وجود دارد.
به نوشته این گزارش، سرنوشت طرحهای نیمه تمام عمرانی که عمر شماری از آنها به دهه نخست انقلاب برمیگردد، حتی دولت را مجبور کرده است که امسال به منظور پایان آنها میزان بودجه تخصیصی در حوزه وزارت راه و شهرسازی را ۳۰۰ درصد افزایش دهد. اما منتقدان این طرح اعتقاد دارند که نمیتوان به بهانه اتمام طرحهای نیمه تمام بودجه عمرانی کشور را یکباره ۳۰۰ درصد بالا برد و با تنشهای شدید تورمی روبهرو نشد! از نظر منتقدان، شماری از این طرحها ۱۰ تا ۱۵ سال از برنامه عقب ماندهاند و دیگر از لحاظ فنی و اقتصادی به روز نیستند و تزریق اعتبارهای اضافی در آنها جز سنگینتر کردن زیان، حاصلی نخواهد داشت.
این در حالی است که طبق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس روند تحقق خاتمه طرحهای عمرانی طی سالهای۱۳۸۱ تا ۱۳۹۰ نشان میدهد که طی این سالها به طور متوسط از ۴۷۳ طرح عمرانی که باید به صورت سالانه در کشور به پایان میرسید، تنها ۲۸درصد معادل ۱۳۴ طرح به اتمام رسیده و ۷۲ درصد طرحها خاتمه نیافته و هزینهای معادل ۶۰ هزار میلیارد تومان مازاد بر پیشبینی قوانین بودجه بر اقتصاد کشور تحمیل شده است.
ارز تکنرخی چگونه؟
محمود جامساز کارشناس اقتصاد در مقالهای در نوشته است: یکی از مقامات مسئول به تازگی گفته است: "نوسانات نرخ ارز در یکی دو ماه اخیر معلول عوامل روانیاست و میگوید بیش از آنکه این نوسانات ریشه اقتصادی داشته باشند، از زمینه روانی برخوردارند. زیرا در بخش واقعی اقتصاد اختلالی ایجاد نشده که منجر به افزایش قیمت شود."
نویسنده تاکید کرده است: آثار روانی تحریمهای نفتی، بیمهای و مالی بر اقتصاد ایران پوشیده نیست. اتفاقا همین موضوع همراه با سیاستهای اقتصادی، اعم از سیاستهای پولی و مالی دولت سببساز اختلال در بخش واقعی اقتصاد شدهاست، یعنی اقتصاد از حالت تعادل خارج شدهاست. آنچه که اقتصاد را از حالت تعادل خارج نموده بیشک متغیرهایی نظیر بیکاری، تورم، رشد نقدینگی و مقوله کارا نبودن سیستم مالیاتی و مدیریت نابهینه عرضه و همچنین کمبود ارز و... است. لذا سیاستها باید در جهت بازگرداندن تعادل به اقتصاد تدوین شود.
تهران امروز با تاکید بر این که نرخ ارز باید تکنرخی شده و به صورت واقعی در آید در این مقاله نوشته است: متاسفانه هیچگاه در اقتصاد متجاوز از سی سال اخیر ما، نرخ ارز واقعی به نرخ واقعی برابری پول داخلی و ارز خارجی نرسیدهاست. اقتصاد ما چندنرخی بودن را اعم از نرخ رسمی، نرخ غیررسمی (بازار آزاد)، نرخ ترجیحی، نرخ صادراتی، نرخ دانشجویی و درمانی تجربه کرده و نتیجهای جز افزایش نرخ ارز و فساد به علت چند نرخی بودن ارز و استفاده از رانتهای دولتی و فامیلی در پی نداشته است.
توصیهای به لیلا حاتمی
علیرضا داوودنژاد، کارگردان سینما در مقالهای در ضمن اشاره به موفقیت لیلا حاتمی در فیلم سینمایی پله آخر به کارگردانی علی مصفا در جشنواره بینالمللی فیلم کارلو وی واری نوشته است: این جوایز در کنار اهمیت خود جشنوارهها نشاندهنده این نکته است که سینمای ایران و قابلیتهایش به سطح غیرقابل انکاری رسیده و همه دنیا تقریبا در مقابل سینمای ایران به این شایستگیها معترف هستند. فقط در خود ایران است که این سینما همچنان انکار میشود و فیلمهای غیرایرانی با انواع و اقسام روشها در حال تسخیر بازار ایران و همه کشورهای فارسیزبان هستند.
تیتر و عکس صفحه اول شرق
نویسنده مقاله شرق در پایان به لیلا حاتمی توصیه کرده است که بداند این موفقیتها کار او را در مقابل مخالفان سینمای ایران سختتر میکند. او باید به سینمای ایران و کشورش وفادار بماند. مبادا فشارها او را نیز مجبور به مهاجرت کند.
آخرین فرصت ها برای نجات دریاچه ارومیه
محمد درویش در مقالهای در صفحه آخر با اشاره به آخرین تحولات در مورد سرنوشت دریاچه ارومیه از قول یکی از مسئولان نوشته است: از این پس، این تنها سازمان حفاظت محیط زیست است که میتواند دستور دهد چه مقدار آب در پشت سدهای موجود در حوضه بماند و چقدر آب باید رها شود.
نویسنده اشاره کرده است که دولتمردان تصمیم دارند سدسازی جدید را هم در منطقه ممنوع کنند و از این به بعد، اولویت وزارت نیرو بعد از تامین آب شرب مردم، تامین حقآبه محیط زیست است. دستوراتی که هر چند که بسیار دیر اعلام شده، اما همچنان امیدوارکننده است
نگارنده در پایان مقاله شرق پیشنهاد کرده است: دستکم برای سه سال، تمامی فعالیتهای کشاورزی که پس از دهه ۷۰ در منطقه شروع شده، متوقف شود و اعتبارات پیشبینی شده برای طرحهای انتقال آب، به صورت مستقیم و در قالب پرداخت خسارت به کشاورزان ساکن در منطقه داده شود. ۳۰ هزار چاه غیرمجاز در منطقه پلمب شوند و به این ترتیب، بتوان حدود پنج میلیارد مترمکعب از مجموع هفت میلیارد مترمکعب آب قابل استحصال حوضه آبخیز ارومیه را در کوتاهترین زمان ممکن دوباره به دریاچه بازگرداند. این یگانه راه و عملیترین راه مهار بحران در کوتاهمدت و در شرایطی است که وارد وقت اضافه شدهایم!.
کارتون علی دیواندری، اعتماد
تیترهای پنهان
در ستون طنز خود نوشته:
- دیدار وزیر ارشاد و شمقدری با سینماگران یمنی [سعی کنید در کشورتون دنبال ساختن خانه سینما نروید]
- فرهاد دانشجو: مدیران دانشگاه آزاد تغییر نکردند [همون خودشونن، فقط دیگه مدیر نیستن]
- مجلس رومانی رئیسجمهور را به علت تجاوز از قانون ۳۰ روز تعلیق کرد [عجب مجلس بیجنبهای!]
- رحیمی: نمیگذاریم مردم به زحمت بیفتند [خودم دست به کار میشم]
- اعلام آمادگی حسینیان برای پذیرش وزارت اطلاعات! [باید رسایی و کوچکزاده هم باشن]